Janusz Anderman

---

Życiorys

Janusz Anderman jest absolwentem filologii słowiańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1978 roku był aktywnym współredaktorem, a w latach 1980–1988 pełnił rolę redaktora w niezależnym kwartalniku „Puls”. Jego działalność w mediach obejmowała również pracę w redakcji „Studenta” w Krakowie oraz współpracę z Radiem Wolna Europa. W latach 1980–1981 brał udział w komisji ds. współpracy z „Solidarnością” Związku Literatów Polskich. W grudniu 1981 roku był jednym z założycieli Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom.

5 stycznia 1982 roku został internowany i przez niemal pół roku przebywał w więzieniu na warszawskiej Białołęce.

Jako prozaik swoją karierę rozpoczął w 1970 roku, publikując swoje teksty na łamach prasy. Jego powieści środowiskowe, takie jak debiutancka „Zabawa w głuchy telefon” (1976) oraz „Gra na zwłokę” (1979), uzyskały szerokie uznanie. Do jego znaczących dzieł należy także zestaw opowiadań, w tym „Brak tchu” (który doczekał się kilku wydań bezdebitowych w latach 1983–1988 oraz poszerzonego wydania w 1990), „Kraj świata” (Paryż 1988) oraz „Tymczasem” (1998).

Proza Andermana została przetłumaczona na jedenaście języków, a jego książki ukazały się w takich krajach jak Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Szwajcaria i Niemcy. W obliczu sukcesu, jego powieść „Cały czas” przyniosła mu w 2007 roku nominację do Nagrody Literackiej Nike. W 2009 roku na podstawie jej motywów powstał film „Mniejsze zło”, który wyreżyserował Janusz Morgenstern.

W kręgu jego działań znalazło się również pisanie felietonów dla „Gazety Wyborczej.” Anderman jest członkiem Polskiej Akademii Filmowej oraz PEN Clubu. Do sierpnia 2020 roku był również aktywnym członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Jego doświadczenie w branży filmowej obejmuje występ w roli jurora na 33. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz działalność jako ekspert Agencji Scenariuszowej oraz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Nie można pominąć faktu, że Anderman był również członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wojną prezydencką, która miała miejsce w latach 2010 i 2015.

Życie prywatne

Janusz Anderman był mężem utalentowanej aktorki Joanny Trzepiecińskiej, z którą doczekał się dwóch synów – Wiktora oraz Karola. Niestety, ich małżeństwo zakończyło się rozwodem, co wpłynęło na dalszy bieg ich życia.

Odznaczenia i wyróżnienia

Janusz Anderman, znany i ceniony twórca, zdobył liczne nagrody i odznaczenia za swoje niezapomniane dzieła w dziedzinie literatury i kultury. Oto przegląd jego osiągnięć:

• 2011 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 2010 – Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Dyplom Honorowy za film Co ja tu robię? Tadeusz Konwicki,
• 2010 – Nominacja do Złotego Lajkonika za film Co ja tu robię? Tadeusz Konwicki,
• 2009 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 2009 – Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” za To wszystko,
• 2008 – Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” za Nowe fotografie,
• 2007 – Nominacja do Nagrody Literackiej Nike za Cały czas,
• 1999 – Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• 1988 – Nagroda Fundacji Singlerów w Australii,
• 1981 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich za Grę na zwłokę,
• 1980 – Nagroda niezależnego kwartalnika literackiego „Zapis”, ufundowana przez Tadeusza Konwickiego, za Grę na zwłokę,
• 1976 – Nagroda im. Wilhelma Macha za najlepszy debiut powieściowy roku za Zabawę w głuchy telefon.

Twórczość

Janusz Anderman, znany ze swojej różnorodnej i bogatej twórczości literackiej oraz scenariuszowej, ma na swoim koncie wiele dzieł. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych osiągnięć.

Literatura:

• Zabawa w głuchy telefon (1976),
• Autostop (1978 pod pseudonimem Marcin Czech),
• Gra na zwłokę (1979),
• Brak tchu (1983),
• Kraj świata (1988),
• Choroba więzienna (ze wstępem Tadeusza Konwickiego, 1992),
• Tymczasem (1998),
• Fotografie (2002),
• Największy słoń na świecie (2003),
• Cały czas (2006),
• Nowe fotografie (2007),
• To wszystko (2008),
• Fotografie ostatnie (2010),
• Łańcuch czystych serc (2012),
• Grzybki halucynogenne (ze wstępem Adama Michnika, 2013),
• Czarne serce (2015),
• Golenie frajerów (2021).

Scenariusze filmowe:

• Śnić we śnie, scenariusz, dialogi (1979),
• Białe tango, scenariusz (1981),
• Kraj świata, scenariusz (1993),
• Mniejsze zło, scenariusz (2008),
• Co ja tu robię? Tadeusz Konwicki, scenariusz, reżyseria (2009).

Teatr TV:

• Piknik, przekład (1977),
• Palacz zwłok, przekład (1981),
• Dziwne popołudnie doktora Burkego, przekład (1982),
• Oświadczenie (współautor Sławomir Mrożek, 2002),
• Dzień przed zachodem, autor (2003).

Teatr:

• Labirynt, autor (1987),
• Amerykańska papieżyca, reżyseria (2000),
• Gra na zwłokę, autor (2006),
• Fotografie, autor (2009),
• Pociągi pod specjalnym nadzorem, autor adaptacji (2017).

Twórczość Andermana jest znaczącym wkładem w polską literaturę i sztukę, łącząc różne formy wyrazu i podejmując istotne tematy społeczne i kulturowe.

---

Oceń: Janusz Anderman

---